Watykańscy oficjele nie potwierdzili by figurka zupełnie nagiej ciężarnej kobiety wnoszona z początkiem synodu do kościoła przez biskupów w rzeczywistości była Pachamamą, ale zdecydowanie zaprzeczyli, by była to Matka Boża.

czy nikomu nie przyszlo do glowy ze umieszczenie tych przedmiotow w kosciele bylo egzorcyzmem?

Tak odpowiedzieli, bo takie było pytanie. Dzisiaj Vaticannews.va daje odpowiedź cytując wypowiedź św. kardynała Newman'a o uświęcaniu pogańskich zwyczajów przez wlączanie ich do Kościoła
(z "An Essay on the Development of Christian Doctrine" 1845)
https://www.vaticannews.va/en/vatican-city/news/2019-10/john-henry-newman-statuettes-thrown-in-tiber-river.html

A gdzie przekład?

Przekład mój:
"Korzystanie ze świątyń, również tych będących pod wezwaniem świętych, i przyozdobionych przy różnych okazjach gałęziami drzew, kadzidłem, lampkami i świecami; wota dziękczynne za uzdrowienie z chorób; święcona woda, prawo do azylu w Kościele; dni świąteczne i okresy liturgiczne, korzystanie z kalendarzy, procesje, błogosławieństwo pól, szaty liturgiczne, tonsura, obrączka ślubna, orientacja ku wschodowi w architekturze sakralnej, w późniejszym czasie obrazy, być może chorały kościelne, Kyrie Eleison, są wszystkie pochodzenia pogańskiego, i zostały uświęcone przez ich adaptację w Kościele."

Tak się zastanawiam, czy mógłbym to wszystko odrzucić po kolei.

Korzystanie ze świątyń - jest dobre dla odprawiania Mszy św. i Komunii św. - wolałbym, żeby świątynie jako budynki zostały ze względów praktycznych. Co do ich ozdobień, kadzideł, lampek, świec, itp - nie byłyby dla mnie konieczne.
wota dziękczynne za uzdrowienie z chorób - zamiast tego jałmużna.
święcona woda - no cóż, nie przykładam do niej wielkiej wagi.
prawo do azylu w Kościele - już chyba nieaktualne.
dni świąteczne i okresy liturgiczne, korzystanie z kalendarzy - użyteczne, ale dałoby się obejść bez dokładnych dat.
procesje - niekonieczne.
błogosławieństwo pól - niekonieczne.
szaty liturgiczne - dobre, bo nadają atmosferę wyjątkowości liturgii.
tonsura - nieaktualne, niekonieczne.
obrączka ślubna - jak kto chce, nieistotne.
orientacja ku wschodowi w architekturze sakralnej - ciekawe, nieistotne.
obrazy - nieistotne, aczkolwiek podobnie jak szaty, nadają charakter świątyniom.
Kyrie Eleison - jakieś słowa trzeba w końcu wypowiadać, te czy inne, byle chwalić Boga.

Czy ja jestem już protestantem lub poganinem?

Wydaje mi się, że w adaptacji niektórych pogańskich zwyczajów przez Kościół przyświecała idea, że można stracić parę bitewek, aby wygrać wojnę.

----------
Wklejam link do Rozdziału 8. eseju św. kardynała Newman'a z którego pochodzi cytat użyty przez Vaticannews.va
http://www.newmanreader.org/works/development/chapter8.html

tekst to część 6. paragrafu w
§ 2. The Assimilating Power of Sacramental Grace

Myślę, że chyba koncentrowano się w tych sytuacjach na tym jak pozyskać nowych wyznawców, a nie tym, czy przyjęta praktyka zniechęci osoby będące już w Kościele. Ale wtedy przekaz informacji był wolniejszy niż obecnie.

Trochę się zasłużonemu kardynałowi przegięło... woda święcona pogańska, dobry dowcip...
Co nie zmienia faktu że oczywiście, pewne zewnętrzne rzeczy bywają włączane - ale nie na zasadzie "praktykowania pogańskich obrzędów" tylko ich prześwietlania przez chrześcijaństwo.

Zresztą podobnie było w Starym Testamencie - święto Paschy istniało przed Wyjściem z Egiptu jako święto pasterskie związane z przyrodą (charakterystyczny termin!). A jednak Bóg wybrał to święto na największe z mozliwych.

A nie chodziło mu o to, że poganie też używali wodę w różnych swoich obrzędach związanych z wierzeniami i ta woda dla nich była na ich sposób "święta"? Jak pomyślę o dawnych andrzejkowych wróżbach z wody w studni (niby można było zobaczyć w studziennej wodzie swego przyszłego męża), to wydaje mi się, że może kardynał nawiązuje do takiego podejścia u ludów pogańskich. Chyba podobnie ma się sprawa z kadzidłem - też chyba było równoległe użycie a nie adaptacja w jedną stronę(?)

Misjonarze z pewnoscia zorientowali sie w wierzeniach tych ludow i o co w nich chodzi zanim takie figurki zostay umieszczone w kosciele.
Kiedys pisalem i to chyba kazdy wie ze od poczatku byla jedna wiara ale wielu ludzi jak i dzis odchodzilo i wprowadzalo zmiany i wypaczenia wiary, tak jak i dzis mamy wiele denominacji roznych odlamow, jedne mniej odeszly od wiary a drugie wiecej, a niektore calkiem odlecialy w fantazje, czy nawet satanizm.
Uwazam ze podobnie jest z tymi ludami Amazonii i jakas moze niewielka czesc ich rytualow jest pochodna tej pierwszej wiary.
Mysle ze nawet Egipcjanie w czasach ST mieli jakas czesc tej wiary, tylko takkze odlecieli w fantazje. Uwazam ze balsamowanie zwlok wladcow wywodzi sie z pojecia "incorrupted flesh" co bylo chocby w jakims stopniu oznaka swietosci, ale zagubiono po drodze zmian sens tego jak dojsc do swietosci i balsamowano zwloki by upodoobnic je do swietych. Cos w rodzaju falszowania swietosci by utrzymac wladze.

Nie wiem "o co chodziło" ale to zupełna nieprawda.

Woda święcona
Pokropienie wodą to obrzęd stosowany już w Starym Przymierzu:
"Postąpisz zaś z nimi w ten sposób, aby ich oczyścić: pokropisz ich wodą przebłagania, ogolą całe swoje ciało, wypiorą szaty, i wtedy będą czyści."/Lb 8,7/
"Ktokolwiek dotknie się zmarłego, ciała człowieka, który umarł, a nie dokona oczyszczenia siebie, bezcześci przybytek Pana. Taki będzie wyłączony spośród Izraela, gdyż nie pokropiła go woda oczyszczenia; pozostaje przeto nieczysty, a plama jego ciąży na nim."/Lb 19,13/
"Mąż czysty weźmie hizop, zanurzy w wodzie i pokropi namiot, wszystkie sprzęty oraz wszystkich, którzy się tam znajdują, wreszcie tego, który dotknął kości, zabitego albo zmarłego lub też grobu.
I tak pokropi mąż czysty tego, który jest nieczysty, trzeciego i siódmego dnia, a w siódmym dniu będzie uwolniony od winy. Mąż nieczysty wypierze szaty swoje, obmyje się w wodzie i wieczorem będzie czysty."/Lb 19,18-19/
"Lecz mąż, który stał się nieczysty, a nie dokonał aktu oczyszczenia, będzie wyłączony ze społeczności; zbezcześcił bowiem przybytek Pana. Nie został pokropiony wodą oczyszczenia, więc pozostaje nieczysty."/Lb 19,20/
"pokrop mnie hizopem, a stanę się czysty, obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję."/Ps 51,9/
"pokropię was czystą wodą, abyście się stali czystymi, i oczyszczę was od wszelkiej zmazy i od wszystkich waszych bożków."/Ex 36,25/


Według tradycji (Konstytucje Apostolskie) , w chrześcijaństwie używanie wody święconej wprowadził apostoł św. Mateusz:


Kadzidło
Kadzidło to też obrzęd ze Starego Przymierza, naturalny w chrześcijaństwie:
"oliwę do świecznika, wonności do wyrobu oleju namaszczania i pachnących kadzideł;"/Wj 25,6/
"Potem wystawisz ołtarz z drzewa akacjowego dla spalania kadzidła."/Wj 30,1/
"Każdego zaś ranka będzie spalał Aaron na nim wonne kadzidło, gdy będzie przysposabiał lampy do świecenia."/Wj 30,7/
"A gdy Aaron zapali o zmierzchu lampy, zapali również kadzidło, które będzie spalane ustawicznie przed Panem poprzez wszystkie wasze pokolenia."/Wj 30,8/
"Nie możecie na nim ofiarować kadzidła świeckiego ani też składać całopalenia, ani ofiary pokarmowej. Nie możecie też na niego wylewać żadnej ofiary z płynów."/Wj 30,9/
"I znów powiedział Pan do Mojżesza: Weź sobie wonności: żywicę pachnącą, muszelki i galbanum pachnące, i czyste kadzidło, niech będą w równej ilości."/Wj 30,34/
"Mieszając je uczynisz z tego kadzidło wonne - zrobione tak, jak się robi wonności - posolone, czyste, święte."/Wj 30,35/
"kadzidła w ten sposób przygotowanego nie będziecie robić dla siebie, gdyż poświęcone jest ono dla Pana."/Wj 30,37/
"i olej do namaszczenia, i kadzidło wonne do przybytku. Wszystko to winni uczynić według rozkazu, jaki otrzymałeś ode Mnie."/Wj 31,11/
"oliwę do świecznika, wonności do wyrobu oleju namaszczania i pachnących kadzideł,"/Wj 35,8/
"ołtarz kadzenia z drążkami, olejek do namaszczania, pachnące kadzidło i zasłonę na wejście do przybytku;"/Wj 35,15/
"a ponadto wonności i oliwę do świecznika i do wyrobu oleju namaszczania i pachnącego kadzidła."/Wj 35,28/
"Potem do spalania kadzidła zbudował z drzewa akacjowego ołtarz; jego długość wynosiła jeden łokieć, i jeden - jego szerokość, i był kwadratowy, a wysokości miał dwa łokcie. I wychodziły z niego rogi."/Wj 37,25/
"Sporządził również święty olej namaszczania oraz pachnące kadzidło, jak robi sporządzający wonności."/Wj 37,29/
"także ołtarz złoty i olej do namaszczania, pachnące kadzidło oraz zasłonę przy wejściu do namiotu,"/Wj 39,38/
"Ustawisz również złoty ołtarz do spalania kadzidła przed Arką świadectwa i zawiesisz zasłonę przy wejściu do przybytku."/Wj 40,5/
"i kazał palić na nim wonne kadzidło, jak Pan nakazał Mojżeszowi."/Wj 40,27/
"Jeżeli kto chce złożyć w darze dla Pana ofiarę pokarmową, niech złoży w darze najczystszą mąkę. Poleje ją oliwą i doda do niej kadzidła."/Kpł 2,1/
"Potem przyniesie ją do kapłanów, synów Aarona. Kapłan weźmie pełną garść najczystszej mąki razem z oliwą i ze wszystkim kadzidłem i zamieni w dym na ołtarzu jako pamiątkę, jako ofiarę spalaną, miłą woń dla Pana."/Kpł 2,2/
"Polejesz ją oliwą i położysz na niej kadzidło. To jest ofiara z pokarmów."/Kpł 2,15/
"Kapłan zamieni w dym pamiątkę z kaszy i oliwy wraz z całym kadzidłem jako ofiarę spalaną dla Pana."/Kpł 2,16/
"Jeżeli zaś kto jest tak ubogi, że nie może ofiarować nawet dwu synogarlic albo dwóch młodych gołębi, to przyniesie na dar ofiarny za grzech dziesiątą część efy najczystszej mąki jako ofiarę przebłagalną, ale nie poleje jej oliwą ani nie położy na niej kadzidła, bo to jest ofiara przebłagalna."/Kpł 5,11/
"Potem wezmą z niej garść najczystszej mąki, należącej do ofiary pokarmowej, wraz z oliwą jej i z całym kadzidłem, które są na tej ofierze, i zamienią to w dym na ołtarzu jako miłą woń, jako pamiątkę dla Pana."/Kpł 6,8/
"Nadab i Abihu, synowie Aarona, wzięli każdy swoją kadzielnicę, nabrali do niej ognia, włożyli na niego kadzidło i ofiarowali przed Panem ogień inny, niż był im nakazany."/Kpł 10,1/
"Następnie weźmie pełną kadzielnicę węgli rozżarzonych z ołtarza, który jest przed Panem, i dwie pełne garści wonnego kadzidła w proszku i wniesie je poza zasłonę."/Kpł 16,12/
"Rzuci kadzidło na ogień przed Panem, tak iż obłok kadzidła okryje przebłagalnię, która jest na [Arce] świadectwa. Dzięki temu nie umrze."/Kpł 16,13/
"Położysz na każdym stosie trochę czystego kadzidła - to będzie pamiątka chleba, ofiara spalana dla Pana."/Kpł 24,7/
"Eleazar zaś, syn kapłana Aarona, będzie się troszczył o oliwę do oświetlenia, o pachnące kadzidło, o stałą ofiarę z pokarmów, wreszcie o olej do namaszczania. Winien czuwać nad całym przybytkiem oraz nad wszystkim, co się w nim znajduje: nad miejscem świętym i jego sprzętami."/Lb 4,16/
"wówczas winien mąż przyprowadzić żonę swoją do kapłana i przynieść jako dar ofiarny za nią dziesiątą część efy mąki jęczmiennej. Nie wyleje jednak na to oliwy ani też nie położy kadzidła, gdyż jest to ofiara posądzenia, ofiara wyjawienia, która ma wykazać winę."/Lb 5,15/
"czasza złota wagi dziesięciu syklów, napełniona kadzidłem,"/Lb 7,14;20;26;32;38;44;50;56;62;68;74;80/
"Czasz złotych, wypełnionych kadzidłem, było dwanaście; każda czasza ważyła dziesięć syklów według wagi przybytku. Ogólny ciężar złota czasz wynosił sto dwadzieścia syklów."/Lb 7,86/
"niech włożą do nich ogień i jutro położą w nie kadzidło przed Panem. Kogo wybierze Pan, ten jest święty. Dosyć wam, synowie Lewiego."/Lb 16,7/
"Każdy niech weźmie swoją kadzielnicę i włoży do niej kadzidło, i każdy przyniesie swoją kadzielnicę przed Pana - razem dwieście pięćdziesiąt kadzielnic. Także ty i Aaron przynieście swoje kadzielnice."/Lb 16,17/
"Każdy więc wziął swoją kadzielnicę, włożył do niej ognia, nasypał kadzidła i stanęli przy wejściu do Namiotu Spotkania - stanął też Mojżesz i Aaron."/Lb 16,18/
"Wtedy wypadł ogień od Pana i pochłonął dwustu pięćdziesięciu mężów, którzy ofiarowali kadzidło."/Lb 16,35/
"[Jest to] przypomnienie dla Izraelitów, by nikt niepowołany, kto nie należy do potomstwa Aarona, nie ważył się zbliżać celem spalenia kadzidła przed Panem, aby nie stało się z nim to, co stało się z Korachem i jego zgrają, a co mu oznajmił Pan przez Mojżesza."/Lb 17,5/
"I rzekł Mojżesz do Aarona: Weź kadzielnicę, włóż do niej ognia z ołtarza i rzuć kadzidła, a idź prędko do ludu, by dokonać nad nimi przebłagania, bo Pan rozgniewał się i już się zaczyna plaga."/Lb 17,11/
"Wziął więc Aaron kadzielnicę, jak mu przykazał Mojżesz, i pobiegł między lud, gdzie już się rozpoczęła plaga. Nałożył kadzidło i dokonał obrzędu przebłagania nad ludem."/Lb 17,12/
"Niech nakazów Twych uczą Jakuba, a Prawa Twego - Izraela, przed Tobą palą kadzidło, na Twoim ołtarzu - całopalenia."/PwP 33,10/
"Spośród wszystkich pokoleń izraelskich wybrałem ich sobie na kapłanów, aby przychodzili do ołtarza mojego celem składania ofiary kadzidła, aby wobec Mnie przywdziewali efod, a Ja dałem domowi ojca twojego wszystkie ofiary spalane domu Izraela."/1Sm 2,28/
"Chociaż Salomon umiłował Pana, naśladując obyczaje ojca swego Dawida, jednak i on składał ofiary i palił kadzidło na wyżynach."/1Krl 3,3/
"Tak samo uczynił wszystkim swoim żonom obcej narodowości, palącym kadzidła i składającym ofiary swoim bogom."/1Krl 11,8/
"Inni spośród nich czuwali nad przyborami i nad wszystkimi naczyniami świętymi, nad najczystszą mąką, winem, oliwą, kadzidłem i balsamami."/1Krn 9,29/
"Synowie Amrama: Aaron i Mojżesz. Aaron został odłączony, aby być poświęconym na zawsze - on i jego synowie - do rzeczy najświętszych, aby spalali kadzidło przed Panem, usługiwali Mu i błogosławili w Jego imieniu na wieki."/1Krn 23,13/
"Oto ja buduję dom dla imienia Pana, Boga mego, aby Mu go poświęcić, aby palić przed Nim wonne kadzidło, składać nieustannie chleby i ofiary całopalne rankiem i wieczorem, w szabaty i w dni nowiu księżyca, w święta Pana, Boga naszego, i to na wieki w Izraelu."/2Krn 2,3/
"Któż zdoła wybudować Mu dom, skoro niebiosa i najwyższe niebiosa nie mogą Go ogarnąć? Kimże ja jestem, aby wybudować Mu dom, aby palić przed Nim kadzidło?"/2Krn 2,5/
"Każdego ranka i wieczora składają Panu całopalne ofiary, wonne kadzidła, [troszczą się o] chleby pokładne na czystym stole, o złoty świecznik i jego lampy, aby płonęły co wieczór, albowiem my przestrzegamy zarządzeń Pana, Boga naszego, wy zaś opuściliście Go."/2Krn 13,11/
"Pogrzebano go potem w jego grobie, który wykuł sobie w Mieście Dawidowym. Złożono go na łożu wypełnionym pachnidłami i maściami, przygotowanymi według sztuki aptekarskiej, i spalono mu bardzo wiele kadzidła."/2Krn 16,14/
"która trwała dwa lata, aż w końcu drugiego roku, gdy nadeszła ostatnia chwila, wyszły mu wnętrzności na skutek choroby i zmarł wśród dokuczliwych boleści. A lud jego nie spalił mu kadzidła, jak palił jego przodkom."/2Krn 21,19/
"Kiedy po rozbiciu Edomitów wrócił Amazjasz, wprowadził bogów synów Seiru i ustanowił ich bogami dla siebie, oddając im pokłon i paląc kadzidło."/2Krn 25,14/
"Czyż to nie on, Ezechiasz, poznosił Jego wyżyny i ołtarze, a potem rzekł do Judy i Jerozolimy: Przed jednym ołtarzem będziecie pokłon oddawać Bogu i na nim palić kadzidło?"/2Krn 32,12/
"urządził dla niego obszerną komnatę; dawniej składano tam ofiarę pokarmową, kadzidło, sprzęty i dziesięcinę zboża, moszczu i oliwy, przydział lewitów, śpiewaków i odźwiernych oraz świadczenia dla kapłanów."/Ne 13,5/
"Wtedy kazałem oczyścić te komnaty i z powrotem przeniosłem do tego miejsca sprzęty domu Bożego, ofiarę pokarmową i kadzidło."/Ne 13,9/
"Na ołtarzu palili kadzidło, zapalili świece na świeczniku, i jaśniały one w przybytku."/1Mch 4,50/
"Niech moja modlitwa będzie stale przed Tobą jak kadzidło; wzniesienie rąk moich - jak ofiara wieczorna!"/Ps 141,2/
"Kim jest ta, co się wyłania z pustyni wśród słupów dymu, owiana wonią mirry i kadzidła, i wszelkich wonności kupców?"/PnP 3,6/
"Nim wiatr wieczorny powieje i znikną cienie, pójdę ku górze mirry, ku pagórkowi kadzidła."/PnP 4,6/
"Wszystko przepoiłam wonnością jak cynamon i aspalat pachnący, i miłą woń wydałam jak mirra wyborna, jak galbanum, onyks, wonna żywica i obłok kadzidła w przybytku."/Syr 24,15/
"Ofiaruj kadzidło, złóż ofiarę dziękczynną z najczystszej mąki, i hojne dary, na jakie cię tylko stać."/Syr 38,11/
"Wydajcie przyjemną woń jak kadzidło, rozwińcie się jak kwiat lilii, podnieście głos i śpiewajcie pieśń, wychwalajcie Pana z powodu wszystkich dzieł Jego!"/Syr 39,14/
"Wybrał go ze wszystkich żyjących, aby składał ofiarę Panu, kadzidło i miłą woń na pamiątkę, by dokonywał za lud swój przebłagania."/Syr 45,16/
"Pamięć o Jozjaszu - to zmieszane kadzidło, przygotowane pracą tego, kto robi wonności; w ustach każdego jest słodka jak miód i jak muzyka na uczcie przy winie."/Syr 49,1/
"jak ogień i kadzidło w kadzielnicy, jak naczynie szczerozłote, ozdobione drogimi kamieniami wszelkiego rodzaju,"/Syr 50,9/
"Nie przyniosłeś Mi baranka na całopalenie ani Mnie nie uczciłeś krwawymi ofiarami. Nie zmuszałem cię do ofiary niekrwawej ani cię nie trudziłem ofiarą kadzidła."/Iz 43,23/
"Zaleje cię mnogość wielbłądów - dromadery z Madianu i z Efy. Wszyscy oni przybędą ze Saby, zaofiarują złoto i kadzidło, nucąc radośnie hymny na cześć Pana."/Iz 60,6/

Kadzidło wspomniane jest też w Nowym Testamencie:
"Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu pokłon. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę."/Mt 2,11/
Szczególnie dużo wspomnień kadzidła jest w Apokalipsie, w opisie „liturgii niebieskiej”:
"A kiedy wziął księgę, czworo Zwierząt i dwudziestu czterech Starców upadło przed Barankiem, każdy mając harfę i złote czasze pełne kadzideł, którymi są modlitwy świętych."/Ap 5,8/
"I przyszedł inny anioł, i stanął przy ołtarzu, mając złote naczynie na żar, i dano mu wiele kadzideł, aby dał je w ofierze jako modlitwy wszystkich świętych, na złoty ołtarz, który jest przed tronem."/Ap 8,3/
"I wzniósł się dym kadzideł, jako modlitwy świętych, z ręki anioła przed Bogiem."/Ap 8,4/
"cynamonu i wonnej maści amomum, pachnideł, olejku, kadzidła, wina, oliwy, najczystszej mąki, pszenicy, bydła i owiec, koni, powozów oraz ciał i dusz ludzkich."/Ap 18,13/

Przepraszam ze dopisuję - zapomniałem.
Jesli idzie o obrączki ślubne, to rzeczywiście być może mają pozachrześcijańskie pochodzenie (co nie znaczy że były związane z inną, pogańską religią, choć nie jest to absolutnie wykluczone - być może były po prostu zwyczajem. nie związanym z religią).

Nie wiemy, czy nasze obrączki mają coś wspólnego z egipskimi sprzed naszej ery (tamte były zaręczynowe, nie małżeńskie). W naszej kulturze pojawiają się obrączki około V wieku.

A co Twoim zdaniem przedstawiała figurka ciężarnej kobiety podarowana Papieżowi Franciszkowi? Czy jest to zwykły prezent bez konotacji duchowych (np. przedstawienie matki ziemi tak jak Statua Wolności jest przedstawieniem idei wolności, a nie jest to jakaś bogini) czy jednak bożek, np. Pachamama jak podaje Church Militant, chociaż Watykan temu zaprzecza? Czy ojciec Pelanowski słusznie się oburzył, czy nie?

Oczywiście nie mam dość danych by wypowiadać się jakoś stanowczo, ale obrzędy pogańskie odprawiane w kontekście Synodu (nawet jeśli oficjalnie nie były elementem rozpoczęcia) to co najmniej niezręczność, a dla mnie osobiście - jeszcze gorzej.
Dopuszczanie figurki w tym kontekście bo "reprezentuje życie" z jednoczesnym zaprzeczaniem związkom z kultami płodności wydaje mi się naciągane. Mogę się mylić, ale nigdy nie słyszałem o tworzeniu w cywilizacjach indiańskich czy podobnych personifikacji życia nie związanych z kultem płodności.

Przede wszystkim - po co taki cyrk?

Tak bym chciala, abys nie mial racji. Papiez Franciszek juz odzyskal figurki, wlasnie wydal ksiazke o matce ziemi, a w kosciele, gdzie byly figurki pokazywano zdjecie kobiety indianki karmiacej piersia dzika. To powyzej mojej glowy.

Why some Catholics see no evil in Amazon synod’s pagan ‘Pachamama’ statues | Blogs | LifeSite
https://www.lifesitenews.com/blogs/why- ... ma-statues