To pomyśl nad rozwiązaniem tego węzła. Mnie się zgadza.
Potem spróbuj wbić się w temat o Kościele otwartym.

HUMANIZM. Prawdopodobnie najbardziej rozpowszechniony współcześnie zabobon. Zgodnie z rozpowszechnionymi poglądami wolno być czymkolwiek kto chce, tylko nie wolno nie być humanistą. Humanizm jest wspólnym wierzeniem większości kaznodziei, polityków, filozofów, dziennikarzy i tym podobnych. Kto się do niego nie przyznaje, uchodzi za podłego barbarzyńcę. A jednak humanizm jest kompromitującym zabobonem.

Samo słowo “humanizm” ma kilka znaczeń. To, o które tu chodzi, można określić następująco: każdy człowiek bez wyjątku jest czymś istotnie, zasadniczo różnym od innych stworzeń, w szczególności od zwierząt. Człowiek żyje wprawdzie w przyrodzie, ale do przyrody nie należy. Jest czymś wyniesionym ponad wszystko inne, w wielu wypadkach po prostu czymś świętym. Człowiek to “wielka rzecz” mówi się, przy czym często chodzi o rodzaj bałwochwalstwa.

Istnieją co prawda odmiany tak rozumianego humanizmu, które nie są zabobonami. Takim jest przede wszystkim humanizm intuicyjny, a więc wierzenie, że człowiek jest czymś znakomitym itd., oparte na jakimś bezpośrednim wglądzie we własną istotę. Kto taki przyjemny wgląd w samego siebie ma i rzeczywiście widzi, że jest czymś wyniesionym ponad całą przyrodę, ten ma oczywiście prawo być humanistą. Co prawda taki humanizm wydaje się już dlatego podejrzany, że zbyt schlebia podmiotowi. Gdyby krokodyle mogły filozofować, utworzyłyby zapewne krokodylizm, bo to przecież tak przyjemnie uważać się za coś bardzo wzniosłego. Drugi rodzaj dopuszczalnego humanizmu, to humanizm religijny. Jeśli ktoś wierzy, że Bóg w Swojej niepojętej dla nas mądrości wybrał to szczególnie okrutne zwierzę, jakim jest człowiek, i uczynił go Swoim przyjacielem, ten ma oczywiście prawo przyznawać się do humanizmu.

Ale nikt nie ma prawa powoływać się przy tym na rozum, doświadczenie czy naukę. Bo one wszystkie jednym głosem twierdzą, że człowiek nie jest czymś szczególnym w świecie, ale po prostu częścią przyrody.

Najpierw, żaden z argumentów wysuwanych przez humanistów na rzecz rzekomej zasadniczej wyższości człowieka, nie jest przekonywający w świetle tego, co wiemy. Człowiek jest wprawdzie istotą stosunkowo znacznie bardziej złożoną, a zatem stosunkowo znacznie “wyższą” niż np. pies albo małpa, ale twierdzenie, że on sam posiada pewne cechy obce wszystkim innym istotom, jest gołosłowne. Jako takie wymienia się m.in. mowę, rozum, technikę, kulturę, tzw. ideację (zdolność tworzenia pojęć oderwanych), wreszcie ostatnio trwogę. Mówi się więc, że człowiek i tylko człowiek posiada te cechy, albo niektóre spośród nich. Otóż wiadomo dziś, że to nieprawda i że wiele wyższych zwierząt posiada je także, choć zwykle w stopniu niższym niż my.

Aby zacząć od mowy, nieprawdą jest, by zwierzęta były nieme. Mają swoją własną mowę, której część jest nawet nabyta przez wychowanie, np. pewne ptaki uczą się od rodziców pewnego rodzaju śpiewów, za pomocą których porozumiewają się ze sobą. Naukowcy potrafili już zredagować prawdziwe słowniki mowy niektórych zwierząt, obejmujące czasem do paruset znaków. Prawda, że są to mowy biedniejsze od naszych, ale twierdzić, że wyższe zwierzęta nie mają w ogóle mowy, może tylko ktoś, kto niczego nie wie o tej dziedzinie.

Podobnie jest z rozumem. Raz jeszcze, rozum psów czy słoni jest na pewno niższy od ludzkiego, ale jakiś rozum te bydlęta przecież mają, potrafią rozumować w pewien sposób, przystosowywać środki do celów itd. Wyniki przeprowadzonych ostatnio w tej dziedzinie badań są najzupełniej jasne: przynajmniej wyższe zwierzęta nie są wcale pozbawione rozumu.

Co za tym idzie, nie są także pozbawione techniki. Małpa używa kija, aby strącić banany, a niektóre ptaki łamią skorupę jaj za pomocą kamienia przyniesionego w dziobie. Bobry budują dość skomplikowane sztuczne tamy. Jakąś prostą, prymitywną technikę, ale przecież technikę spotykamy więc także u zwierząt. Nie jest ona zatem wyłącznie właściwością człowieka.

To samo wypada powiedzieć o kulturze. Nie tylko ludzie ale i ptaki umieją śpiewać, wiele zwierząt tańczy w sposób złożony. Niektórzy uczeni twierdzą nawet, że u pewnych termitów spotkali coś, co bardzo wygląda na obrzędy religijne. Innymi słowami spotykamy jakieś zaczątki kultury także u zwierząt. A jeśli chodzi o moralność, to ludzie mogliby się często od zwierząt uczyć. Kiedy filozof angielski Hobbes powiedział, że człowiek człowiekowi wilkiem, zauważono słusznie, że jest to obelga dla wilków - jako że żaden wilk nie jest nigdy dla drugiego wilka tak okrutny, jak ludzie są często źli wobec innych ludzi.

To samo wreszcie da się powiedzieć i o ideacji i o trwodze. Po prostu nie ma najmniejszego dowodu na to, że zwierzęta ich nie znają.

Tak więc wszystkie argumenty wysuwane na rzecz rzekomo zasadniczej różnicy między człowiekiem a zwierzętami są niesprawne i nieprzekonywające.

Zarazem istnieje szereg racji, które każą myśleć, że nie ma żadnej zasadniczej różnicy między ludźmi a wyższymi zwierzętami. Stwierdzamy więc najpierw, że człowiek i pod względem budowy, i jeśli chodzi o zachowanie należy do świata zwierzęcego. Posiada np. ręce i nogi, wątrobę, mózg itd. Posiada także instynkty stadne, samozachowawcze, płciowe i tym podobne. Zachowanie człowieka jest wprawdzie nieraz znacznie bardziej złożone, bardziej wyrafinowane niż zachowanie zwierząt, ale w zasadzie chodzi o to samo. Wystarczy przypatrzeć się bliżej, powiedzmy, urzędnikowi bankowemu, który rano wstaje, przeciąga się, myje, je śniadanie i idzie do pracy (na polowanie), aby zrozumieć, że chodzi w zasadzie o coś bardzo podobnego do zachowania się, powiedzmy, dzikiego psa czy hieny.

To jedno. Po drugie dzisiejsza biologia uczy, że człowiek nie pochodzi wprawdzie od małpy, jak dawniej sądzono, ale przecież od jakiegoś zwierzęcia, że rozwinął się, osiągnął obecny poziom przez długą ewolucję. Teoria ewolucji jest dziś tak dobrze uzasadniona, że niepodobna rozumnie ją odrzucić.

Wreszcie, po trzecie, astronomia uczy nas, że świat jest nieprawdopodobnie wielki. W samej naszej mgławicy (drodze mlecznej) mają być miliardy gwiazd, a mgławic jest przecież wiele być może miliardy. Otóż wśród owych miliardów słońc na pewno jest wiele takich, które posiadają planety, jak nasze słońce; wiemy to z obserwacji, jeśli chodzi o parę gwiazd nam najbliższych. Wobec tego ogromu jest w najwyższym stopniu prawdopodobne, że życie, a z nim i coś w rodzaju człowieka, istnieje także, i to w wielu wypadkach, gdzie indziej we wszechświecie. Twierdzić wobec tego, że człowiek, mieszkaniec owego pyłku kosmicznego, jakim jest Ziemia, i on tylko jest czymś wyjątkowym, wydaje się niemal niedorzecznością.

Tak więc humanizm “naukowy” to tyle, co żelazne drewno albo kwadratowe koło. Cała nauka przemawia jednym głosem nie za, ale przeciw temu zabobonowi.

A kiedy pytamy, skąd pochodzi i dlaczego zyskał sobie dzisiaj tylu zwolenników, odpowiedź brzmi, że powodem jest szukanie przez ludzi czegoś, co mogliby uważać za święte i godne uwielbienia. Człowiek wygląda na zwierzę potrzebujące jakiejś religii. Skoro więc nie wierzy w Boga, zaczyna sobie tworzyć bożka w postaci Człowieka pisanego przez wielkie “C”, staje się humanistą. Ale to już jest całkiem oczywiste bałwochwalstwo.

Jest stworzony na obraz i podobieństwo Boga - ma zdolność do poznawania prawdy, racjonalnego myślenia, wypowiada sądy prawdziwe i nieprawdziwe, słuszne i niesłuszne, może być przekonywany. Zwierząt nie można przekonywać, by lis nie zjadał kury. Zwierzęta możemy tresować.

. A te były przedmiotem namysłu filozoficznego, a teraz są na warsztacie nauk.

Zatem jest kolosalna różnica dla definicji teologicznej kto ma rację - czy Arystoteles twierdzący, że działanie rozumu i woli to akty władz duchowych, czy może ci, którzy nie widzą w tym nic innego niż skutek działania mózgu i ludzkiego ciała, choć np. nie są w tym redukcjonistami, bo postulują emergentyzm zjawisk.

Tekst o decyzyjności czy inne wtręty to tylko dla zobrazowania - nie trzeba tego szczegółowo dyskutować. Mają wskazać na problemy wynikłe z tak radykalnego przeciwstawienia tradycji i współczesności, okopania się na pozycjach arystotelesowskich, bo nam się olaboga wszystko płynne zrobi i niczego nie będzie.

Jakiej nauki? Znów będziesz je mieszał?

Musisz się za czymś opowiedzieć. Tyle, że gdy wyjdziesz z pojęcia duszy to trafisz nie do teologii katolickiej, która jest refleksją intelektualną uznaną w religii będącej depozytariuszem wiary. Zdeponowanie to nie nie kreacja innego, ale dopowiedzenie, uszczegółowienie. Z czym to pomieszasz? Teologie protestanckie inaczej widzą władze duszy co skutkuje innymi i wieloma doktrynąmi, innymi też definicjami kościoła. Zmieszasz to, bo dialektyka daje nieograniczone możliwości?

O prawdę idzie i spójność a nie okopywanie się w starociach. Płynne oznacza, że nie jest stałe. Stałość to przynależność nie do świata niematerialnego, ale duchowego. Nowe powinno oznaczać więc bardziej precyzyjne. Neuronauki niczego dotąd nie zmieniły tak, by definicja o duszy i wynikające z niej poczucie odrębności stały się anachronizmem. Używane narzędzia badawcze potwierdzają jedynie dawne intuicje intelektualne w tym zakresie lub przeczą, ale za wnioskowaniem stoi wlasny światopogląd, nadal oparty o intuicję. Sprowadzając duszę do mózgu przeczysz nieśmiertelności człowieka, niematerialności duszy i wychodzisz z katolicyzmu wchodząc w materializm i skończoność człowieka, czyli myślenie biologiczne prowadzące ostatecznie do niewiary. Będziesz mieszał neuronauki z różnymi filozofiami? Wnioskowanie powinno obejmować to co można było osiągnąć w zakresie eksperymentu. Założenie niematerialności już sprawdzano, nawet to zważono. Niektórzy wierzyli. Połączenie więc informacji w profilu: katolik z materialnością człowieka wymaga zastosowania dialektyki, by łączyć to czego się nie da. Mózg pozostaje bowiem prochem ziemi i wchodzi w obieg pierwiastków.

Ale pojęcie duszy w teologii katolickiej ma określony rodowód - jest nim filozofia platońska, a potem - arystotelesowska. Już to samo powinno dać do myślenia - dogmaty dotyczące duszy zostały zdefiniowane w czasie, gdy uznaną podbudową naukową i źródłem siatki pojęciowej była filozofia platońska. Św. Tomasz dokonał recepcji Arystotelesa - za co został potępiony przez lokalne Kościoły - choćby biskup Cantenbury uznał za heretyckie twierdzenie, jakoby dusza ludzka była jedna w swych funkcjach wegetatywnych, zmysłowych i rozumnych.
Zatem - jeśli udało się istotnie zmienić siatkę pojęciową leżącą u podstaw dogmatów, ze wzgledu na postęp w filozofii, to niby dlaczego nie da się tego zrobić bazując na wynikach współczesnych nauk przyrodniczych?