Niedawno zetknęłam się z niezwykle ciekawą odpowiedzią na krytykę wymierzoną w antropocentryzm rozumiany jako przekonanie, że cały świat został stworzony specjalnie dla człowieka. Wedle krytyków antropocentryzmu jest to nonsens, ponieważ gdyby rzeczywiście świat został stworzony dla człowieka, to Bóg jako istota nieskończenie mądra nie stwarzałby tak obrzydliwie ogromnego Wszechświata, jest to nieekonomiczne marnotrawstwo. Raczej należy zakładać, że Ziemia nie jest żadnym wyjątkiem, żadną wyróżnioną w całym wszechświecie planetą, tylko jedną z wielu, na których "przypadkiem" powstało życie, inteligentne istoty etc.

Autorem tej ciekawej odpowiedzi, którą za chwilę przybliżę jest Ludwig Feuerbach. Otóż tenże filozof przyrównuje stosunek Ziemi do wszechświata do stosunku człowieka w pełni ukształtowanego do embriona. Embrion nie jest jeszcze człowiekiem, ale zawiera w sobie cel stania się człowiekiem. Realizacja tego celu jest uzależniona od okoliczności, z jakimi się embrion zetknie. Ludzie mogą się zatrzymać w różnych stadiach rozwoju.

Tak samo ma być ze wszechświatem, który zawiera w sobie całe bogactwo form pośrednich, planet, ciał niebieskich będących embrionami Ziemi. Próżno szukać gdziekolwiek poza Ziemią życia czy inteligentnych istot w kosmosie. I wielkość wszechświata nie tylko temu nie przeczy, lecz jest tego dowodem. Tak jak celem rozłożystego drzewa, na które składa się szereg elementów: liście, korzenie, pień, gałęzie jest maleńki owoc, który skupia w sobie całą istotę drzewa, tak celem przeogromnego wszechświata jest maleńka Ziemia jako jedyna planeta, na której rozkwitło życie. Szukać życia poza Ziemią to jak szukać owoców drzewa w korzeniach, liściach czy gałęziach. Cóż za marnotrawstwo istotę, owoc rozrzucać po całej powierzchni drzewa!

„Ponieważ każdy cel zakłada niesłychanie wiele środków i przejawów, każdy cel ma za sobą historię, cały szereg przedsięwzięć pośrednich, i mieści się ponad i poza zmysłowym istnieniem, to z wielkości gwiazd, ich wielkości i masy musisz rozpoznać, ze ich cel jest urzeczywistniony nie w nich samych, ale dopiero na Ziemi, i że mała Ziemia jest owocem wielkiego wszechświata”
(Myśli o śmierci i nieśmiertelności)

Dowodem na to, że człowiek jest zwieńczeniem świata jest jego duchowość, zdolność abstrakcyjnego myślenia. Gdyby istniały zmysłowe istoty doskonalsze od ludzi, to one by były przedmiotem naszego myślenia, a nie to co wykracza ponad zmysłowość – nauka, filozofia, religia, kultura. Nie można sobie wyobrazić czegoś doskonalszego niż wynoszący się ponad zmysłowość duch. Skoro duchowość została osiągnięta tu na Ziemi, w osobie człowieka, to nie ulega wątpliwości, że człowiek jest celem świata.

Z całą pewnością wszechświat jest kolebką ziemi i tego co jest na ziemi. Natomiast ogrom wszechświata jest nie marnotrawstwem. A jest przyczyną do wieczności ludzi. Ta wieczność musi gdzieś się mieścić. Więc nieskończona przestrzeń ma taką rolę. W tym też nie może być wątpliwości.
Co do życia gdzie indziej. Bóg nie przekazał nam szczegółów co do istnienia stworzeń poza ziemią. Są tylko informacje o aniołach, bytach wyższego żędu od ludzi. Które opiekują się ludźmi. Więc nie jesteśmy sami we wszechświecie. To jest pewne. Skoro tak to nie ma obaw o to, że wszystko, cały ogrom wszechświata jest nasz ludzi. Traktujmy go jako wydzierżawioną nam jego część. Więcej mamy wiedzieć o tym w innym życiu, taka to prawidłowość. I nie ma co gdybać w tym względzie, w swoim czasie poznamy to co teraz jest dla nas tajemnicą. Teraz poznawajmy to co jest blisko nas na ziemi. Oraz samych siebie poznawajmy bardziej dokładnie.

Zgodnie z rozumowaniem Feuerbacha przedstawionym na przykładzie metafory drzewa rozłożystość wszechświata wskazuje na to, że jego owoc mieści się gdzieś w środku. Nie w nieskończonej przestrzeni należy umieszczać zaświaty, tylko tam gdzie powstało życie, tu na Ziemi. Może jest tak jak śpiewa Belinda Carlisle – Niebo jest miejscem na Ziemi? Warunkiem, przesłanką życia wiecznego jest bowiem życie temporalne. Żeby trafić do Nieba najpierw trzeba w ogóle żyć.

Zwróć uwagę, jak nieskończone przestrzenie duchowe mieści ludzka dusza, a ona zabiera tak mało miejsca, że nie da się jej wykryć żadnym z ludzkich zmysłów.

Drzewo z jednym owocem to raczej naciągane. Drzewo rodzi wiele nawet mnóstwo owoców, taka jest jego natura. Drzewo ma konary na nich gałęzie, a na gałęziach owoce. Co to za drzewo które rodzi tylko jeden owoc? Co to znaczy że rodzi jeden owoc w swym centrum, gdzie to centrum?
Kiepskiego myśliciela obrałaś za wzór wyjaśnienia.
Co do naszego życia tak, centrum naszego życia stanowi ziemia.

Drzewo Życia

W ludzkiej duszy