Z filozofią to prawda. Ale dlaczego teologii?

creatio ex nihilo [łac., ‘tworzenie z niczego’], termin scholastyczny oznaczający podstawowy przymiot stwarzania przez byt samoistny (Absolut) bytów niesamoistnych, które są powoływane do istnienia bez udziału jakiejkolwiek uprzedniej materii.

Nie zrobię tego, ponieważ po pierwsze mi się nie chce, a po drugie dobrze wiesz czym jest spokój i harmonia Mam na myśli podstawowe i najbardziej oczywiste znaczenie. Po trzecie, nie są to zjawiska ścisłe, więc definiowanie ich byłoby kosztem prawdy na ich temat. Są one tym za co się je powszechnie uważa.

A czy emergencja zjawisk fizycznych na bardzo wysokim poziomie abstrakcji, to już zjawiska transcendentne, czy jeszcze fizyczne? Np. mądrość, piękno albo zdrowie?

Pytam, żeby się upewnić, czy masz na myśli idee, czy stany psychiczne/zjawiska fizyczne. Bez tego uściślenia nie jestem w stanie odpowiedzieć na zadane przez Ciebie pytanie.

Najpierw musiałbyś udowodnić, że
- mądrość
- piękno
- zdrowie
to emergencja zjawisk fizycznych.

Ja nie jestem naturalistką (=ateistką).

Szkoda, bo wnioski mogłyby być ciekawe. Jestem pewien, że dobrze rozumiesz o co mi chodzi.

Nie mamy żadnych podstaw żeby uważać inaczej. Atomy tworzą barwnik, barwnik tworzy obraz, człowiek zbudowany z komórek go obserwuje i w jego umyśle powstaje wrażenie piękna. Piękno tego obrazu istnieje jednak niezależnie od tego umysłu. Istniałoby nawet gdyby był zasłonięty i trzymany na strychu. Czy tak rozumiane piękno jest według Ciebie zjawiskiem fizycznym czy transcendentnym?

Zauważyłem, że myślisz za pomocą słów i przywiązujesz do nich dużą wagę. Uważaj żebyś nie skupiała się na nich bardziej niż na tym co one oznaczają. To błąd, który popełnia praktycznie każdy.

Piękno istniejące niezależnie od umysłu człowieka jest niewątpliwie transcendentne, ale problem w tym Twoim opisie polega na tym, że zdanie "Piękno tego obrazu istnieje jednak niezależnie od tego umysłu" nie wynika ze zdań poprzednich, a więc wymaga odrębnego uzasadnienia.

Jeśli X używa słowa "pietruszka" na oznaczenie kawałka rzeczywistości powszechnie znanego pod nazwą "marchew", to nie powinien się dziwić, że Y w głowie odpala się obraz pietruszki.
Jak już upiera się przy tej pietruszce, to wypadałoby uprzedzić rozmówcę, że używa słowa w innym znaczeniu niż powszechnie przyjęte.
Niestety, prowadzenie rozmowy, kiedy dwie osoby mówią innym, niezrozumiałym dla siebie nawzajem językiem (co innego mają na myśli, wypowiadając te same słowa), jest skazana na porażkę. Zamiast rozmowy mamy wówczas równoległe monologi

Nie bardzo ma sens słowo "poczatek" kiedy nie ma czasu.

Miałem na myśli to, że pomimo faktu, iż piękno powstaje de facto w ludzkim umyśle, to w pewnym sensie istnieje ono niezależnie. Obraz, który chwilowo jest zasłonięty, nie traci tego podmiotu.

Emergencją atomów są cząsteczki a cząsteczek komórki. Chociaż są one w zasadzie tym samym, to przejawiają jakościowo całkowicie nowe cechy. Emergencja komórek są ludzie. Odczuwają oni emocja, kochają, cierpią, poznają świat, filozofują. Są istotami które można postrzegać w zasadzie całkowicie poza kontekstem komórki. Jeśli komórce opowiedzieć by o człowieku, to mogłaby go sobie wyobrazić jako istotę z innego wymiaru i w pewnym sensie miałaby rację. Jeśli by jej powiedzieć, że to ona jest człowiekiem, to nie miałaby pojęcia o co chodzi (niczym słynna rybka szukająca oceanu).
Idąc dalej, emergencją ludzi jest społeczeństwo, które można traktować jak organizm, którego komórkami jesteśmy. Na tym poziomie wyłania się już wiele zjawisk, których nie da się opisać poprzez opis pojedynczego człowieka.
Emergencją na najwyższym - nieskończonym poziomie abstrakcji, jest Bóg. Jest on częścią tej samej rzeczywistości, którą widzimy na co dzień. Jest w nas a my w Nim. Jest wszędzie. Jest duchem. Jest nieskończony. Jest dobry, ale to nie imperatyw, tylko nasze szczęście. W metaforyczny sposób można mu przypisać takie cechy jak mądrość, potęga, miłość i będzie to prawda. Będzie to miało jednak mniej wspólnego z naszymi cechami niż mądrość komórki (też w pewnym sensie jest ona mądra) do ludzkiej mądrości.

Pietruszka i marchewka to niesłychanie jednoznaczne wyrazy. Poza garstką słów tego typu, w zasadzie cały język jest analogią - cieniem prawdy, jej rzutem na kilka wymiarów naszych zmysłów. podam Ci przykład: prawda jest jak ta figura po środku:
Słowa są jak rzuty tej figury. Tą samą prawdę można nazwać trójkątem, kwadratem lub kołem. Każde z tych słów może być pomocne, jeśli rozmowa toczy się między osobami, które znają samą prawdę a nie tylko słowa na jej temat. Kiedy jednak ktoś usłyszy tylko słowa (które są przecież prawdziwe) i zaczyna rozumować wyłącznie na ich podstawie, to wnioski będą oczywiście bezsensowne (chociaż oparte na prawdzie).

Aksjomat, którego ja nie akceptuję, bo nie mam powodu.

Moim demonem jest sceptycyzm i uczciwość intelektualna.
Wiara w Boga jest bezpodstawna, więc nie wierzę.
Tak trudno to pojąć?
Czy Ty naprawdę myślisz, że ateizm to koniecznie jakaś forma buntu? W życiu nie spotkało mnie dosłownie nic, co miałoby warunkować jakąś osobistą niechęć do katolicyzmu, Boga, religii, poza faktem że w drodze rozumowego poznania rzeczywistości uznałem je za bezpodstawne bzdury.

Jeśli istnienie piękna jest uwarunkowane istnieniem ludzkiego umysłu, to znaczy, że jest od niego zależne. Innymi słowy, piękno istnieje w umyśle.

Dobrze, że podałeś ten przykład ludzi i społeczeństwa. Zwróć uwagę na to, że każda z tych komórek budujących organizm społeczeństwa jest sama w sobie inteligentna. Przy założeniu, że każda z najmniejszych elementów budujacych świat jest inteligentny, to łączenie się atomów w cząsteczki, cząsteczek w komórki, komórek w ludzi, ludzi w społeczeństwo jest procesem inteligentnym. Każda z tych pomniejszy cząsteczek "wie", że w kupie siła. Ta inteligencja porządkująca świat to Bóg.
Człowiek jest do tego stopnia inteligentny, że jest w stanie sobie uświadomić istnienie tej siły. Bóg nie jest tylko najbardziej abstrakcyjną ideą powstałą w umyśle człowieka, lecz ta idea Boga, która w umyśle człowieka się pojawia ma źródło w prawdziwym Bogu stwórcy - odwiecznej inteligencji.
Tak więc, żeby Twoja teoria miała ręce i nogi potrzeba ją uzupełnić o ten inteligentny element nadprzyrodzony, bez którego ta ewolucja atomu w społeczeństwo nie mogłaby mieć miejsca.
Co ciekawe, sam chyba to cicho zakładasz, np. pisząc, że komórka jest w pewnym sensie mądra. Coś tam Ci świta, ale boisz się tego pociągnąć dalej, bo się boisz, że Bóg Ci wyskoczy z poziomu abstrakcji

Zdaję sobie sprawę, że o tym samym można mówić na wiele sposobów, to znaczy np. Boga można nazwać Absolutem, JHW, Ojciec, Najwyższy, Miłość, Mądrość etc. Możemy dobierać słowo zależnie od tego, jaki aspekt prawdy chcemy poruszyć. Jakiegokolwiek słowa nie wybierzemy, nigdy nie wyjdziemy poza aspektowość.
To samo dotyczy choćby człowieka. O człowieku możemy mówić jak o gatunku, jak o zasobie ludzkim, o podmiocie prawnym, o podmiocie w sensie religijnym czy psychologicznym, o komórce budującej społeczeństwo etc. Cały czas mamy na myśli tego samego człowieka (prawdę), ale rozpatrujemy go pod różnymi kątami.
Ponieważ nie jesteśmy poznać ani wyrazić całej prawdy ani o Bogu, ani o człowieku, zmuszeni jesteśmy poznawać (zbliżać się do niej) odkrywając poszczególne aspekty i zawsze przy rozmowę mając na uwadze, że omawiany w danej chwili aspekt nie wyczerpuje Boga/człowieka.

Każdy koncept istnieje tylko w umyśle. Również koncept Boga. Mówimy jednak, że to obraz jest piękny.
Przez cały czas zmierzam do tego, że rzeczywistość jest jedna. To jej opisy (modele) mogę traktować ją na różne sposoby. Świat transcendentny to po prostu ujęcie świata na wyższym poziomie abstrakcji a nie jakiś oddzielny świat, który tylko w pewnych punktach styka się z naszym.

Dokładnie. Jeśli zarówno Harpunnik jak i Pelikan mają wspólne doświadczenie, jakim jest owa figura, to mogę rozmawiać na jej temat posługując się dowolnym modelem (kwadratem, kołem lub trójkątem). Jeśli jednak opiszą tę figurę komuś innemu to jedno będzie mówiło o trójkącie a drugie o kwadracie. Skonfundowany aczkolwiek gorliwy uczeń stworzy w swojej głowie dogmat, że istnieją trzy osoby "figurowe", ale jest jednak figura i przypnie temu konceptowi łatkę Wielkiej Tajemnicy, co rozwiąże konflikt w jego głowie, da poczucie, że zrozumiał temat na tyle na ile mógł i zaniecha poszukiwań prawdziwego kształtu figury. Co więcej, kiedy ją zobaczy, to jej nie rozpozna, bo będzie myślał tylko o trójkątach i kwadratach.
Na tym właśnie polega niebezpieczeństwo uniwersyteckiej teologii

Fundamentalistyczna lektura Biblii opiera się na założeniu, że Biblia, będąc natchnionym i wolnym od błędu Słowem Bożym, powinna być odczytywana oraz interpretowana dosłownie we wszystkich szczegółach. Jednakże przez „interpretację dosłowną” rozumie się tu jakby pierwsze rozumienie, „literalne” czyli wykluczające wszelkie próby rozumienia Biblii z uwzględnieniem jej historycznego powiększania się i rozwoju. Założenie to sprzeciwia się więc stosowaniu metody historyczno-krytycznej, podobnie zresztą jak odrzuca ono posługiwanie się wszelkimi innymi metodami naukowymi przy interpretacji Biblii.

Praktyka fundamentalistycznego odczytywania Biblii sięga swymi początkami czasów Reformacji i zrodziła się z troski o zachowanie wierności dosłownemu sensowi Biblii. Po epoce oświecenia ten sposób czytania Biblii miał stanowić dla protestantów antidotum na egzegezę liberalną. Sam termin „fundamentalizm” wiąże się w sposób bezpośredni z Amerykańskim Kongresem Biblijnym, który odbywał się w Niagara, w stanie New York, w roku 1895. Uczestniczący w tym kongresie konserwatywni egzegeci protestanccy ogłosili „pięć punktów fundamentalizmu": bezbłędność werbalna Pisma św., Bóstwo Chrystusa, Jego dziewicze poczęcie, nauka o ekspiacji zastępczej, zmartwychwstanie ciał w czasie ponownego przyjścia Jezusa. Kiedy fundamentalistyczna lektura Pisma św. rozprzestrzeniła się także na inne części świata, spowodowało to pojawienie się również innych sposobów, równie „literalnego” traktowania Biblii w Europie, w Azji, w Afryce i w Ameryce Południowej. Ten sposób podejścia do Biblii zyskiwał sobie coraz więcej zwolenników na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci XX wieku zarówno w różnych grupach religijnych i sektach jak i wśród katolików.

Choć „fundamentaliści” mają wprawdzie rację kładąc szczególny nacisk na natchnienie Biblii, bezbłędność Słowa Bożego oraz inne prawdy dotyczące Biblii a zawarte w „pięciu punktach fundamentalizmu", to jednak sposób przedstawiania tych prawd sięga ideologii, która nie ma nic wspólnego z Biblią, niezależnie od tego, co mówią zwolennicy tej metody. Żądają oni bezwzględnego opowiedzenia się za stanowiskami doktrynerskimi niesłychanie surowymi a za jedyne źródło norm moralnych uważają lekturę Biblii, nie dopuszczającą ani żadnych wątpliwości ani jakichkolwiek badań krytycznych.

Problemem zasadniczym fundamentalistycznej lektury Biblii jest to, że zanegowawszy historyczność objawienia biblijnego, nie jest się już w stanie przyjąć w całej pełni samej prawdy o tajemnicy Wcielenia. Fundamentalizm nie dopuszcza w relacji człowieka do Boga żadnych bezpośrednich związków tego, co Boskie z tym, co ludzkie. Nie uznaje również tego, że natchnione Słowo Boże zostało przekazane za pomocą ludzkiego języka i że Pismo św. zredagowano, wprawdzie pod natchnieniem Bożym, ale przez ludzi jako autorów, których możliwości intelektualne i zasoby wiedzy były ograniczone. Konsekwentnie fundamentaliści uważają, że Pismo św. zostało podyktowane słowo po słowie przez Ducha Świętego i odrzucają opinię, według której Słowo Boże zostało wyrażone za pomocą języka w całej frazeologii uwarunkowanej przez taką lub inną epokę. Nie interesują się też wcale formami literackimi ani modelami ludzkiego myślenia, utrwalonymi w tekstach biblijnych. Wiele z nich to jak wiadomo owoc długiego procesu, rozciągającego się na całe okresy czasu, ze śladami sytuacji historycznych bardzo zróżnicowanych.

Fundamentalizm podkreśla, nie bez przesady, bezbłędność różnych szczegółów tekstów biblijnych zwłaszcza historycznych i nawiązujących do rzekomych prawd naukowych. Często historycyzuje nawet to, co ze swej natury nie może uchodzić za historyczne. Uważa bowiem za historyczne to wszystko, co zostało przekazane przy użyciu słów w czasie przeszłym, nie zwracając uwagi na możliwość zaistnienia sensu symbolicznego lub metaforycznego.

Fundamentalizm zdradza często tendencję do całkowitego ignorowania albo wręcz odrzucania problemów, jakie stwarza tekst biblijny z racji różnych sformułowań w języku hebrajskim, aramejskim czy greckim. Często wiąże się w sposób wprost niewolniczy z jakimś jednym tylko tłumaczeniem, dawnym lub nowożytnym. Nie uznaje również istnienia w samej Biblii żadnych „relektur” niektórych fragmentów tekstu.

W ewangeliach fundamentaliści nie biorą pod uwagę pewnego powiększania się tradycji ewangelicznej, uważając naiwnie, że stadium końcowe tej tradycji (czyli to, co ewangeliści napisali) pokrywa się z jej stadium początkowym (czyli z opisami samych czynów i z powtórzeniami słów Jezusa historii). Nie przywiązują też żadnej wagi do sposobu, w jaki pierwotne społeczności chrześcijańskie pojmowały pojawienie się w ich życiu samego Jezusa z Nazaretu i Jego nauki. A przecież w tym właśnie zawiera się świadectwo, pochodzenia wprost apostolskiego zarówno samej wiary chrześcijańskiej jak i jej bezpośredniego wyrazu. W ten sposób fundamentalizm doprowadza do swoistego wynaturzenia przesłania, jakie niesie ze sobą ewangelia.

Fundamentalizm odznacza się także pewną skłonnością do zawężania perspektyw badawczych przez to, że uważa za zgodną z rzeczywistością pewna starożytną kosmologię, a przecież już nieaktualną kosmologię dlatego tylko, że jej ślady znajduje w Biblii. Utrudnia to ogrfomnie wszelki dialog z szerszym sposobem pojmowania relacji, jakie zachodzą pomiędzy kulturą a wiarą. Odwołuje się również do całkiem niekrytycznego rozumienia konkretnych tekstów biblijnych przez zawężenie horyzontów myślowych przy uzasadnianiu słuszności pewnych poglądów politycznych i postaw społecznych, wyraźnie obciążonych określonymi na przykład rasistowskimi zdecydowanie i wprost sprzeciwiającymi się ewangelii.

Wreszcie, posługując się zasadą sola Scriptura, fundamentalizm oddziela interpretację Biblii od tradycji, którą też przecież kieruje Duch Święty i która, rozwijając się, pozostaje w ciągłym kontakcie z Pismem św., w samym jakby wnętrzu wspólnoty wiary. Fundamentaliści nie są w stanie wyobrazić sobie, że Nowy Testament przyjął swoją ostateczną formę w łonie Kościoła chrześcijańskiego, że jest Pismem św. właśnie tego Kościoła, którego istnienie jest wcześniejsze niż powstanie świętych tekstów. W ten sposób fundamentalizm przybiera dość często formy antykościelne, uważając, że można sobie lekceważyć wyznania wiary, dogmaty, praktyki liturgiczne, stanowiące przecież część tradycji kościelnej, i wreszcie samo nauczanie Kościoła. Pismo św. interpretuje w sposób jakby prywatny, nie uznając tego, że Kościół jest zbudowany właśnie na Piśmie św. i że z Pisma św. czerpie całe swoje życie i wszystkie do niego inspiracje.

Fundamentalistyczne podejście do Biblii jest niebezpieczne dlatego, że przyciąga do siebie ludzi, którzy w Piśmie św. szukają wyjaśnienia swoich życiowych problemów. Otóż ludzi tych może spotkać bolesny zawód. Spotkają się bowiem z wyjaśnieniami pobożnymi, ale iluzorycznymi, zamiast dowiedzieć się, że Biblia nie musi zawierać odpowiedzi bezpośrednich na pytania, jakie stawia przed nimi życie. Fundamentalizm popycha ludzi choć tego nie mówi w kierunku swoistego samobójstwa myślowego. Wprowadza do życia poczucie fałszywej pewności siebie przez to, że podświadomie nie oddziela ograniczeń ludzkich możliwości w przekazywaniu prawd biblijnych od samej substancji Bożego przesłania."