Słodka naiwności ludzka... Jeśli dla kogoś nie jest oczywiste, że religia Mahometa jest zagrożeniem dla cywilizacji europejskiej, to może przemówi do tego kogoś siła analogii. Dlaczego Rzym się rozmył? Nie upadł, tylko się po prostu rozpuścił - przynajmniej na zachodzie, bo część wschodnia miała się całkiem dobrze jeszcze przez bardzo dużo wieków. Odpowiedź nie jest prosta, bo na ten proces złożyło się kilkanaście czynników, przynajmniej. Jeden z nich jest szczególnie doniosły, bo rzadko się o nim wspomina. Nie bez powodu zresztą.

Cywilizację rzymską rozsadził multikulturalizm. Dokładnie ten sam, który dziś rozsadza Europę, a którego forpocztą jest nie kto inny jak demon południa, a więc islam.

Były takie czasy, że aby być kimś, trzeba było być Rzymianinem. Żeby liczyć się w świecie imperium, które obejmowało przecież w swoim poczuciu okrąg znanego świata i było jego władcą, trzeba było wyrzec się swojej kultury, swojego barbarzyństwa. Trzeba było mówić po łacinie, nosić się po rzymsku, czcić rzymskie bóstwa - bądź swoje utożsamić z tamtymi - oddać kult cesarzom/republice, doskonale byłoby jeszcze służyć w legionach, które były największą ostoją i esencją rzymskości; życie oddać służbie państwu rzymskiemu; w późniejszym okresie trzeba jeszcze było władać greką. Jeśli nie chciało się być kimś, można było nadal kultywować swoje własne zwyczaje - z tym, że one zawsze, nieuchronnie, ginęły. Migrujące za limesy (nie granice; dla Rzymian nie było granic imperium) ludy były lokowane w taki sposób, że zawsze się romanizowały - w odizolowaniu. Rzymianie byli w tym dobrzy. Cóż pozostało z iberyjskich autochtonów? Jakaś górska enklawa. Cóż pozostało z Galów? Nic. Nie było ich już od dawna, gdy przybyli Germanie. Zmieniło się to dopiero później. Z czasem już nie trzeba było być Rzymianinem, żeby być kimś w Rzymie. Można było pozostać barbarzyńcą, można było nie czcić bogów panteonu. Rzym rozsadził się sam, gdyż przestał narzucać się tym, którzy pukali do jego bram. Przestał oferować i wymagać wspólnej tożsamości. Właśnie to było jednym z głównych powodów tego, że z czasem to, co było Rzymem, się zwyczajnie rozpuściło w gromadzie barbarzyńskich - obcych - państw. Przy czym nadal istniała świadomość istnienia tam władzy imperium.

Dokładnie tak samo jest dzisiaj. Nie trzeba stać się Francuzem, żeby we Francji coś osiągnąć. Dobrze by było tylko mówić po francusku, a i to powoli przemija, bo narodził się język jednoczący wszelkie ludy świata bez jednoczesnych, mocnych konotacji z jakimś jednym ośrodkiem. Chcesz być muzułmaninem? Proszę bardzo, bądź nim sobie, państwu to nie przeszkadza - nadal możesz coś osiągnąć. Chcesz żyć pośród swoich i tworzyć enklawy innego świata na naszej ziemi? Proszę bardzo, przecież masz święte prawo żyć po swojemu. Chcesz być kimś? Proszę bardzo, cywilizacja nie będzie od Ciebie wymagać żadnego poświęcenia, żadnych legionów, żadnej akulturacji, żadnego stawania się Rzy... Europejczykiem.

Wszystkie zdobycze tej kultury, wszystko to, czym się chlubią ci oświeceni, tolerancyjni liberałowie, przeminie nieuchronnie, gdy Europa rozpuści się w obliczu nowej cywilizacji, która nas zastąpi. Muzułmanie nawet się z tym nie kryją. Przynajmniej są szczerzy. Proszę poczytać ten temat, żeby się o tym przekonać. Proszę otworzyć hadisy, proszę otworzyć Koran. Proszę zrobić cokolwiek, poza życiem w mitycznym świecie tolerancji, pluralizmu kultury i niezniszczalności europejskiego stylu życia.

Zatęsknicie Wy wszyscy, kpiarze i prześmiewcy, za Krzyżem, gdy zastąpi go Półksiężyc.

**********************
Tartaglia napisał:
Migrujące za limesy (nie granice; dla Rzymian nie było granic imperium) ludy były lokowane w taki sposób, że zawsze się romanizowały - w odizolowaniu.
**********************

Liczba Germanów od Renu do terenów dzisiejszej Polski obliczana jest na około 5 milionów.
Stąd ilość Germanów na terenie Imperium nie była aż taka wielka.
Aczkolwiek należy przyznać, że pod koniec armia składała się praktycznie z samych Germanów.
Wschodnia część Imperium była dużo słabsza pod względem militarnym, a jednocześnie była
bardziej zagrożona, a pomimo to przetrwała (kłopoty pojawiły się dopiero po podziale Kościoła,
trochę to dziwne, ale nagle pojawili się Turcy.)
Oto słabsza część (a mająca silniejszych wrogów dookoła siebie) przetrwała i zachowała
wiarę.
Mało kto wie o tym, że zachodnia część na krótko przed upadkiem postanowiła całkowicie
zniszczyć chrześcijaństwo i wprowadzić kult starych bogów. I upadła. Biorąc pod uwagę
możliwości militarne i zagrożenie powinno być odwrotnie. Wschód miał większe szanse upaść.
Europa dzisiaj robi to samo co wtedy, to znaczy walczy z Bogiem.

?! Jakbym miał taką armię, jak ówcześni "Rhomaioi", to bym teraz zażerał się nadwołżańskim kawiorem w Pekinie, serwowanym na pępuszku Obamy.

Tak , tylko obecnie bron atomowa zupelnie zmienila swiat
Podbij Koree Pln albo Pakistan , powodzenia

Reading between the lines - you failed

Gdybyś miał taką armię jaką miała wschodnia część Imperium,
to musiałbyś szukać złota wszędzie gdzie by się dało, żeby opłacić Hunów i Gotów
i skierować ich na zachód. A musiałbyś przyglądać się jeszcze Persji, a nieco później Arabom.
Zachodnia część cesarstwa była w lepszej sytuacji. To są fakty.

Tartaglia napisał:
Obliczana przez kogo.
Obliczana na jaki okres.
Obliczana na podstawie jakich źródeł.

Udowodnij swoje słowa, albo zamilknij.

**********************

Przez historyków.
Uważa się iż mimo iż Germanki rodziły po 30 dzieci, to liczba ludności na terenie Germanii
była stała.
Przy ówczesnym rolnictwie Germania nie potrafiła wykarmić większej liczby ludzi.
Źródeł nie potrafię Ci podać, bo nigdy nie robiłem żadnych notatek.

@hen

Tylko do jednej mojej tezy odniosłeś się wprost. Reszta w oczy kole? Masz zamiar dalej rozpowszechniać swoje kłamstwa bez konsekwencji?


Jakich historyków.
Nazwiska, nazwy opracowań.


Kto tak uważa.
Kto i gdzie tak stwierdził.
Na podstawie czego ten ktoś tak twierdzi.
Czym jest teren Germanii.
Jaka jest ta rzekoma stała ludność owego terenu Germanii.
Kto i w którym miejscu opisał te rzeczy.


Twoje notatki nie są żadnymi źródłami.
Domagam się nazw opracowań, nazwisk historyków.

Domagam się dowodów, a nie Twoich zmyśleń.

Jeśli zaś nie masz zamiaru prawdy pisać, to zamilknij, odwołaj swoje kłamstwa i nie brukaj więcej sztuki historycznej.

hen napisał:
Liczba Germanów od Renu do terenów dzisiejszej Polski obliczana jest na około 5 milionów.
Stąd ilość Germanów na terenie Imperium nie była aż taka wielka.
Aczkolwiek należy przyznać, że pod koniec armia składała się praktycznie z samych Germanów.
Wschodnia część Imperium była dużo słabsza pod względem militarnym, a jednocześnie była
bardziej zagrożona, a pomimo to przetrwała (kłopoty pojawiły się dopiero po podziale Kościoła,
trochę to dziwne, ale nagle pojawili się Turcy.)
Oto słabsza część (a mająca silniejszych wrogów dookoła siebie) przetrwała i zachowała
wiarę.
Mało kto wie o tym, że zachodnia część na krótko przed upadkiem postanowiła całkowicie
zniszczyć chrześcijaństwo i wprowadzić kult starych bogów. I upadła. Biorąc pod uwagę
możliwości militarne i zagrożenie powinno być odwrotnie. Wschód miał większe szanse upaść.
Europa dzisiaj robi to samo co wtedy, to znaczy walczy z Bogiem.


****************************
Tartaglia napisał
Germanie silniejszymi wrogami od Persów, Partów, Arabów albo Turków? Racz nie ośmieszać zdrowego rozsądku takimi bzdurami. Musiałbyś też udowodnić, że to zachód zachował wiarę - czemu ja przeczę.
****************************

Biorąc pod uwagę mój tekst wyżej w którym napisałem,
że zachodnia część cesarstwa dysponowała silniejszą armią niż wschodnia część
i zagrożenie zachodniej części było mniejsze niż wschodniej,
to twój tekst jest niezrozumiały.
Zachodnia część cesarstwa rozpoczęła prześladowanie Kościoła.

Nie zupelnie sie z tym zgadzam... Chrzescijanstwo to wiele odlamow. Ludzie teoretycznie wierzacy w jednego Boga, jednakze interpretujacy Pismo swiete na przerozne sposoby. Odlamy te czesto nawzajem nie uznaja sie, nawzajem oskarzaja sie o herezje. Nie bede wspominala juz o historii chrzescijanskich podzialow gdzie nie brakowalo rozlewu krwi, mordowania sie nawzajem...chociaz to przeszlosc, w dalszym ciagu jest wiele wzajemnej niecheci wsrod roznych odlamow chrzescijanskich, oskarzen wzajemnych o dwulicowosc, zagrozenie bezpieczenstwa, miejmy nadzieje ze skonczy sie tylko na tym - a jak historia pokazuje roznie to z tym bywa..

Ci straszni chrześcijanie, nic innego tylko mordują się i nienawidzą nawzajem. Mało tego, przenoszą te toksyczne, nieludzkie stosunki na resztę ludzkości, która gdyby nie oni zbudowałaby dawno krainę mlekiem i miodem płynącą! Zupełnie coś innego niż ci przemili muzułmanie. Uroczy ludzie, a jak są dumni ze swojej religii i kultury!

Tartaglia kochanienki nie popadaj w egzaltacje... calm down, calm down boy. Slodziutki.... przeciez znasz historyje.. Wiec powinienes cos nie cos na ten temat wiedziec... Religia, polityka... homo homini lupus - o tym juz starozytni wiedzieli..

Żadna egzaltacja. Gorzka ironia. Smuci mnie to, że wszelkie próby naprowadzenia tematu na jakieś ważne, istotne wnioski jest bombardowana z jednej strony przez takie osoby jak @hen - które rozmydlają dyskusję - a z drugiej strony, znacznie liczniejszej, przez przedstawicielstwo oświeconych liberałów, którzy wszystko sprowadzają do propagandy hasłowej w postaci:
- Ludzie zawsze się zabijali w imię religii, nieważne jakiej
- Radykałowie z obu stron niczym się nie różnią
- Człowiek człowiekowi wilkiem
I tak dalej, i tak dalej... To jest sprowadzanie dyskusji o istotnym problemie do jakiegoś skrajnego absurdu. Wszystko po to, żeby potem mógł przyjść nasz dyżurowy muzułmanin (z mojej obserwacji forum wynika, że stale przynajmniej jeden krąży w okolicy) i naprostować błędy.

Znowu duży OffTop o Imperium Romanum... i znowu człowieka który ma minimalne pojęcie o tym co spowodowało upadek tegoż Imperium.


Wierutna brednia. Tylko człowiek tkwiący umysłem w mentalności monoteistycznej mógłby tak pomyśleć. Rzym przez większość swego istnienia był i musiał być wielokulturowy, z racji swej struktury w którą wchodziły wszystkie ludy jakie były częścią Imperium. Nawet edykt Karakalli nie zrobił z Rzymu monolitu. Miał Rzym oficjalną religię państwową- kult Trójcy Kapitolińskiej- który rozprzestrzeniał się po wszystkich miastach ale nie przeszkadzało to miejscowym obok oficjalnych bóstw którym oddawano kult czcić swoich rodzimych lub identyfikować ich z państwowymi.

Nawet gdy pojawił się Mitraizm, Kult Izydy czy Sol Invictus barwna mozaika politeizmów nie została starta. Bowiem powyższe kulty nie zakazywały czczenia innych bóstw.

Ale wśród tolerancyjnych religii politeistycznych faktycznie pojawił się demon

Nazywał się on chrześcijaństwo. Religia ta nie znosiła sprzeciwu i nie tolerowała innych. Z początkiem potulna i prześladowana od czasów Konstantyna rozlała się po Imperium niczym dżuma, w końcu stałą się tak silna że Teodozjusz zakazał innych wiar. Chrześcijanie zaś burzyli pogańskie świątynie, profanowali je, niszczyli pogańskie biblioteki, zabijali pogańskich filozofów i kapłanów (Hypatia, Kanonaris, Ablabiusz)

Chrześcijanie w Rzymie od czasów Konstantyna zachowywali się wobec Pogan i ich kultury dokładnie tak samo jak dzisiejsi islamiści wobec chrześcijan i ich kultury. Gdyby w starożytności istniał proch zapewne chrześcijanie organizowaliby na politeistów zamachy bombowe.

Że nie wspomnę o zachowaniach antyspołecznych i antydemograficznych, jak ucieczki młodych i zdrowych młodzieńców na pustynię by się tam pomału wykańczać jako mnisi, oraz tysiące ''świętych dziewic'' które mogły być żonami i matkami, do chrześcijan w armii też był zastrzeżenia (niechęć do walki)


Kolejna brednia. Jak już mówiłem edykt Karakalli nakładał obowiązkowe obywatelstwo rzymskie. Galowie czy Iberowie owszem romanizowali się ale był to proces powolny nikt mi nie kazał wyrzekać się swych obyczajów po za np. najbardziej aspołecznymi jak składanie przez Gallów ofiar z ludzi. Ale jak pisze np. Pomponius Mela w Galli nadal są Gallowie i driudzi tylko na samych ołtarzach zadają już ludziom tylko lekkie rany zamiast ich zabijać.

Lucjusz Apulejusz autor Metamorfoz był punijczykiem i mówił po punijsku. Jego pobratymcy ledwo co znali grecki o łacinie nie wspominając, woje zwyczaje mieli nadal.

Lukian z Samostat był Syryjczykiem- i znowu- Syryjczycy nie zapomnieli swej mowy.


Rzymianie przynajmniej usiłowali chrześcijan zwalczać.


Spoko. Przyjdzie kryzys, skończy się socjal i sami uciekną a jak nie to zostaną deportowani, w ostateczności czeka Europę wojna domowa.


Dobrze wiesz, że krzyż jest od półksiężyca słabszy, spójrz na Afrykę. Dostajecie tam niezłe baty.


Jedni i drudzy siebie warci, tylko ci pierwsi przez długi czas wymieszali się kulturowo z Hellenizmem i ogólnie dziedzictwem rzymskiej Europy Politeistycznej. Dlatego są spokojniejsi.

Jak zawsze bawi mnie setnie zarzut minimalnej wiedzy w temacie ze strony kogoś, kto myśli tak anachronicznie, że całego zła tego świata - a przede wszystkim upadku imperium - doszukuje się w chrześcijaństwie .



Przykro mi, że się nie zgadzamy - mimo, że mam wrażenie, że nie zgadzasz się tylko li wyłącznie dla zasady...



Rzecz oczywista, że całość imperium była wielokulturowa - innej opcji zwyczajnie nie było przy takiej rozpiętości granic. W najlepszym wypadku kultura mogłaby ulec polaryzacji, faworyzując element łaciński i grecki. Historia pokazuje, że tak się właśnie stało. Problem jedynie w tym, że ta wielokulturowość przez setki lat w ogóle (jakaś moda na boldowanie tekstu, chyba to z @Rutusem przylazło) nie miała wpływu na to, jak wyglądała sama struktura władzy w państwie. Tam nie można było sobie pozwolić na jakieś kultywowanie tradycji etc. etc. Mówisz po łacinie (i w grece, potem), czcisz rzymskich bogów, wpasowujesz się w tradycję ciągnącą się od republiki. Wielokulturowość nie miała przebicia na tzw. salony i o tym piszę przez cały czas.



Niby jak miał to uczynić? Po prostu zrobił z obywatelstwa bezwartościowy świstek papieru. Z resztą, powoływanie się na Karakallę to w ogóle nie jest najlepszy pomysł - tuż przed Heliogabalem i kryzysem trzeciego wieku. Doskonały przykład, żeby omawiać urządzenia rzymskie.



Ależ oczywiście jest to prawda. Jak sam pisałeś, istniał kult państwowy, ale też jednocześnie nikt nikomu nie zabraniał mieć własnych przekonań religijnych. To cecha politeizmu. Kolejną cechą politeizmu było to, że z czasem - nieuchronnie - dochodziło do utożsamienia bóstw lokalnych z rzymskimi. Bo jakżeby inaczej, skoro odpowiadają za te same sfery życia? Kult państwowy to już inna broszka. Nie można było zajść nigdzie, jeśli się go nie odprawiało. Przyczyna prześladowań chrześcijan za Decjusza coś Ci mówi? Jedną z przyczyn była przecież właśnie niechęć wczesnych wyznawców Chrystusa do oddawania boskiej czci cesarzom, okadzania posągów etc. To był normalny element rutyny urzędniczej. Rzym wchłaniał tych, którzy chcieli do czegoś w nim dojść na każdym poziomie - kulturowym, narzucając język (łacina była jedynym oficjalnym językiem imperium jeszcze za wczesnego Bizancjum, aż do Herakliusza, potem z resztą model się zachował, tylko język zmienił na grekę), społecznym, skupiając i ściągając potencjalne elity do Rzymu (jedynego przecież miasta w opinii samych Rzymian), oraz religijnym, wchłaniając obce bóstwa w poczet panteonu i zmuszając do kultu publicznego. Tam nie było miejsca na wielokulturowość, jeśli się chciało do czegoś dojść.

Szczerze mówiąc nie wiem z czym wojujesz, skoro piszemy o zupełnie różnych sprawach. Tak w myśl zasady, żeby chrześcijanom jeszcze dokopać, bo za mało?



Oczywiście, że nie. To były kulty misteryjne (poza Sol Invictus), które celowały w zupełnie inną klasę potrzeb ludzkich niż oficjalna religia państwowa.



Ot, monoteizm lepiej odpowiadał rosnącym potrzebom cesarzy jako czynnik spajający imperium. Czysta polityka. Pomijając już fakt, że wschód chrystianizował się w zastraszająco szybkim tempie, doskonale wpasowując się w klimat epoki i nasiąkając hellenizmem szybciej niż zdążyły powstać święte księgi. Pogaństwo w swojej klasycznej formie się przeżyło pod każdym względem i jego kres musiał nadejść, powstawało tylko pytanie z której strony. O czym my w ogóle mówimy - już Talesowi z Miletu, jego uczniom ze szkoły jońskiej, a dalej pitagorejczykom, eleatom, Anaksagorasowi etc. politeizm przestał wystarczać, bo był zwyczajnie ułomny intelektualnie. Pomysły Juliana Apostaty też przecież miały bardzo niewiele wspólnego z klasycznym politeizmem imperialnym - były bardziej próbą stworzenia konkurencji dla chrześcijaństwa na tej samej stopie jednocześnie odwołując się do tradycji, niż naprawdę do niej powrotem.



Jest tylko ta nieznaczna różnica, że muzułmanie są mimo wszystko mniejszością - chrześcijanie zaczęli zachowywać się niegodnie dopiero w momencie, gdy zdobyli większość i wsparcie państwa. Wcześniej zdarzało im się pluć i kąsać państwo rzymskie, ale tylko na papierze, poza tym niekonsekwentnie. Tertulian najlepszym przykładem.



Nie sprowadzaj tej rozmowy do skrajnego absurdu, błagam.



Jeśli chrześcijaństwo dołożyło jakieś cegiełki do problemów w imperium, to właśnie jest jedna z nich. Ciężko zaprzeczyć, że faktycznie mężczyźni byli straceni dla państwa, gdy obierali drogę duchowną albo mniszą. Kościół w ogóle mocno przyczynił się do wydrenowania elit imperialnych z potencjalnych wielkich postaci, stanowiąc zwyczajnie dobrą, alternatywną co najważniejsze wobec urzędniczej, drogę robienia kariery. Nie bez powodu podkreśla się, że był taki czas, gdy Kościół wydał mnóstwo wybitnych postaci, a w państwie posucha...



Co konkretnie, jeśli łaska? Erystyka na poziomie niskim jest tu obecna, ale błagam, zaniechaj jej. Jeśli przytaczasz taki blok tekstu, to zechciej może bardziej rzeczowo się do niego odnieść. Mniej emocji.



Czyniąc z niego pozbawiony wartości świstek papieru. Poza tym, cóż to niby zmieniało? Edykt Karakalli (wydany swoją drogą w przededniu największego kryzysu Rzymu w jego historii, w porównaniu do którego druga wojna punicka czy rok czterech cesarzy to małe miki) był jednym z początkowych objawów kryzysu państwa, na który złożyło się wiele czynników - jednak to jeszcze nie epoka rozpuszczania się samej tkanki imperium, o której pisałem wcześniej.



Powoli, ale nieuchronnie. Nic po Galach nie zostało i dawno nic po nich nie było poza może jakimś folklorem lokalnym już w okresie, gdy zapukali barbarzyńcy. Po Iberach się ostały jakieś górskie resztki, ale to też można zawdzięczać temu właśnie, że to góry... Dacja zromanizowała się kompletnie, ale tutaj akurat Rzymianie zwyczajnie pozbyli się mężczyzn z ludności tubylczej. Deromanizacja nastąpiła w wyniku odgórnej ewakuacji prowincji. Brytania też była nieźle zromanizowana, tylko że stamtąd też Rzymianie uciekli.



Strzał w stopę. Pomponiusz to pierwsza połowa I wieku po Chrystusie, podbój Galii to nieledwie trochę poniżej wieku wcześniej - a Galowie zdołali już wyrzec się ważnych elementów konstytuujących ich tożsamość. Rzymianie byli dobrzy w akulturacji ludów podbitych. Co prawda na wschodzie gorzej im szło, bo zęby połamali na starożytnych cywilizacjach tamtego rejonu, ale też szybko przybrało to postać hellenizacji w ramach imperium.



Metamorfozy też pewnie powstały po punicku i jako dzieło wybitnego Punijczyka zrobiły karierę, tak samo jak De Deo Socratis i dzieła o Platonie. Te tłumaczenia na łacinę Apulejusza to też pewnie atrapa, były po punicku. Kariera zaś jego jako retora pewnie też wynikała z doskonałego opanowania języka Hannibala.

Umówmy się. Bez absurdów. Nie neguję, że elity rekrutowały się nie tylko z rdzennych Rzymian. Trajan pochodził przecież z Hiszpanii, Septymiusz Sewer też był Punijczykiem. To jednak ogólnego rozrachunku nie zmienia - mówili i prawdopodobnie myśleli po łacinie, oddawali kult państwowy bogom rzymskim, pewnie przez myśl by im nie przeszło utożsamiać się z czymkolwiek innym poza imperium, które nie ma granic i z jednym tylko na świecie miastem, czyli z Rzymem.

Jeśli nadal nie dostrzegasz celu mojej retoryki, toś zaślepiony atawistyczną nienawiścią do chrześcijaństwa.



To, ze tworzył po grecku to pewnie ściema jest i kłamstwo chrześcijan.



Słabo im to wyszło - choć usilnie się starali, trzeba przyznać. Problem tylko w tym, że chrześcijaństwo z czasem po prostu zastąpiło kult oficjalny jako czynnik konstytuujący rzymskość. Problem kolejny w tym, że było o kilka długości słabsze jako taki czynnik, z prostego powodu, że aspirowało do uniwersalności i stawiało na inne rzeczy, niezwiązane często z państwem ziemskim. Trzeba było teologii państwa Euzebiusza z Cezarei, żeby to jakoś pogodzić, a wtedy już było... nieco późno.



Lepiej dostawać baty niż grzeszyć - piszę to jako chrześcijanin. Cóż mnie Afryka obchodzi - to piszę jako Europejczyk.



Jeśli nie widzisz różnicy jakościowej pomiędzy chrześcijaństwem a islamem, toś zwyczajnie oślepł z bezrozumnej nienawiści, oraz - co jeszcze bardziej prawdopodobne - nigdy tak naprawdę chrześcijaństwa nie poznałeś. O islamie nie wspominając. Masz luksus ignorancji. Szkoda tylko, że wynika z niego zafałszowany obraz świata.