Spór o znaczenie słów „w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” (BT) najpierw zależy od tego, czy istotnie figurowały one w oryginale Ewangelii Mateusza. Tymczasem wielu biblistów nie wykazuje głębszego zainteresowania tematyką autentyczności słów „w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”, gdyż sądzą, że mają one solidny i niepodważalny fundament tekstualny.
Analizując rękopisy Ewangelii Mateusza z okresu 100-400 n.e. mamy ich 29. Okazuje się, że tylko 4 rkp zawierają słowa „w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” i pochodzą z czasów po soborze w Nicei z 325 roku! Czyli wtedy, gdy sformułowana została oficjalnie nauka o Trójcy Świętej.
Trzyczęściowa formuła chrzcielna
ma atestację tylko w ponicejskich
manuskryptach Mateusza 28:19”
(prof. Christopher Buck)
Wskazywanie w patrystyce na cytaty Mt 28:19 zawierające potrójne imię nie stanowi przekonującego dowodu, że ma ono charakter oryginalny. Otóż nie możemy mieć całkowitej pewności czy w kopiach Ewangelii Mateusza, do których dostęp mieli wcześni apologeci, istotnie występowały słowa „w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”. Wątpliwości nasuwają choćby następujące trzy fakty: (1) Nikt z wczesnych apologetów nie zaznaczył, że tak brzmią-ce słowa Jezusa przytacza z Ewangelii według Mateusza; (2) apologeci gnostycyzują w swych dziełach; (3) prawdopodobnie najstarszy cytat zbliżony do tradycyjnego brzmienia Mt 28:19 pochodzi z ok. 160 roku, z dzieła Teodota (120-180), który był zwolennikiem gnostyckiej sekty Walentynian.
Dla przykładu, katolicki biblista, ks. prof. Józef Kudasiewicz zauważył:
W Jezusowym nakazie chrztu (Mt 28, 19): „[...] udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” należy odróżnić autentyczne, pierwotne słowa Pana (ipsissima verba Jesu) od elementów interpretacyjno-redakcyjnych. (…) Jakie więc słowa wypowiedział sam Jezus? Współcześni badacze przyjmują prawie powszechnie, że Jezus wypowiedział następujące zdanie: „[...] udzielając chrztu w imię moje”. (…) Tak rozumiane powiedzenie Jezusa zgodne jest ze zdaniem wprowadzającym: „Dana mi jest wszelka władza” (Mt 28, 18). (…) Oryginalne słowo Jezusa przystosowano do potrzeb liturgicznych.
Herbert Vorgrimler (1929-2014), niemiecki teolog katolicki, był sekretarzem i współpracownikiem Karla Rahnera, pod którego okiem doktoryzował się w 1958 roku. Od 1968 roku wykładał dogmatykę i historię dogmatów na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Lucernie. W 1972 roku Vorgrimler zastąpił Rahnera na Uniwerstytecie w Münster. Oto jego opinia w sprawie oryginalności potrójnego imienia w Mt 28:19:
Istnieją dwie wypowiedzi Jezusa dotyczące chrztu, jednak obie nie są sformułowaniami pochodzącymi od samego Jezusa, tylko reprezentują późniejszy etap rozwoju, tj. Mateusza 28:19, które wyraźnie powstało pod wpływem liturgii i Marka 16:16 z nieoryginalnego zakończenia Ewangelii Marka z drugiego stulecia. (…) Późniejsze rozszerzenie — „w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” (Mat 28:19) — jest trynitarnym rozwinięciem chrystologicznego wyznania.
Więcej: https://synopsa.pl/wp-content/uploads/2 ... 9Bci-2.pdf

Szkoda, że autor nie bierze pod uwagę faktu, że cytaty z Mt 28,19 mamy w dokumentach patrystycznych które pochodzą sprzed Soboru Nicejskiego.Dlatego sugerowanie, że słowa "w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego w Mt 28,19 pojawiły się w rękopisach dopiero po Soborze Nicejskim jest w świetle tych faktów nie do utrzymania.



Ten argument jest absurdalny. Skoro słowa o chrzcie "w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego" mamy tylko w Ewangelii Mateusza, to logicznym jest, że skoro apologeci cytujący te słowa, to cytują je właśnie z tej Ewangelii.Przykładowo św.Ireneusz z Lyonu zacytował te słowa w swoim dziele "Przeciw herezjom"

"I znów dając uczniom moc odrodzenia w Bogu rzekł: 'Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego' ” ("Przeciw herezjom" 3:17,1).

Każdy logicznie myślący człowiek widzi, że skoro takie słowa mamy tylko w Ewangelii Mateusza 28,19, to oczywistym jest, że św.Ireneusz cytuje je właśnie z tej Ewangelii.



Nie rozumiem co autor ma tutaj na myśli.



Nie jest to prawda.Najstarsze nawiązanie do Mt 28,19 pochodzi z I wieku i znajduje się w "Didache":

"Co do chrztu, to udzielajcie go w taki oto sposób: Powtórzywszy najpierw wszystko powyższe, chrzcijcie w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego w wodzie żywej. Jeśli nie masz wody żywej, chrzcij w innej, jeśli nie możesz w zimnej, chrzcij w ciepłej. Jeśli brak ci jednej i drugiej, polej głowę trzy razy wodą w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” ("Didache" 7:1-3).

Natomiast Justyn Męczennik (ur. 100) czyni aluzję do tego tekstu mówiąc o chrzcie:

"Następnie prowadzimy ich do miejsca gdzie znajduje się woda, i tam w taki sam sposób, w jaki myśmy zostali odrodzeni, oni również odrodzenia dostępują. Otóż w Imię Boga Ojca i Pana wszech rzeczy, i Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego i Ducha Świętego otrzymują tedy kąpiel w wodzie” ("Apologia" I:61,3).

Gdybyś sprawdził teksty pana Grzegorza Kaszyńskiego, na którym oparłeś swój wywód, to dowiedziałbyś się np. tego, iż w greckich kodeksach NT, które wskazał, nie ma 28 rozdziału Ewangelii wg. św. Mateusza (pomijając oczywiście kodeks Synajski i Watykański). Nie można więc twierdzić, że dokonano jakiejś "analizy" tych rękopisów w celu sprawdzenia, czy zawierały one frazę "w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego" w Mt 28,19, bo to jest zwyczajnie niemożliwe. Ergo: Nic się nie okazuje na ich podstawie w tej kwestii.

Simon






Z którego wieku pochodzą powyższe rękopisy z formułą trynitarną?
Yarpen Zirgin

Rozumiem, że w kodeksie Synajskim i Watykańskim jest 28 rozdział i formuła trynitarna pojawia się dopiero w rękopisach po nicejskich.

Przykro mi, ale źle rozumiesz. Nie ma podstaw do twierdzenia, że formuła trynitarna pojawiła się w Mt 28,19 dopiero "w rękopisach po nicejskich", ponieważ nie ma kopii tego rozdziału z czasów poprzedzających I Sobór Nicejski.
Takie tezy to tworzenie historii ab novo wg. swoich przekonań, nie mówiąc już o zwykłym łgarstwie, iż we wcześniejszych kopiach Ewangelii wg. św. Mateusza nie ma tej formuły.

Sorry, ale Bóg opiekuje sie swoim Słowem. Nie tylko w momencie powstania, ale także Jego przekazywaniem i autoryzacją (przypominam, że kanon Pisma Świętego został ustalony grubo po Soborze Nicejskim!).
Za każdym razem gdy widzę, że ktoś, uzasadniając swoje mniemania, szuka ratunku w tym, iż "Pismo sfałszowano" (kliniczny przypadek - Świadkowie Jehowy i Imię Jahwe w NT), "do Pisma dodano", "W Piśmie zmieniono", "z Pisma wykreslono" to wiem, że po prostu na gruncie Pisma jego twierdzenia są naciągane.

Yarpen Zirgin

Ok już ogarnąłem - brak rozdziału 28 w rękopisach sprzed czasów poprzedzających I Sobór Nicejski. Zwolennik tezy, do ktorych się nie zaliczam, pewnie będzie mógł twierdzić, że rozdział 28 został dopisany np. w 4 wieku.

Zgadzam się, że Bóg opiekuje się Słowem. Tym niemniej, rękopisy podlegały zmianom np.: Comma Johanneum, czy inne przypadki https://synopsa.pl/falszerze-ewangelii-1/
Jak pisze Ehrman zdecydowana większość posiadanych kopii to wytwory z okresu Bizancjum (w Cesarstwie Zachodnim na stałe zadomowiła się Wulgata), na 7 tysięcy manuskryptów jedynie 10 obejmuje całą Biblię. W każdym bądź razie ponad 85 % posiadanej bazy tekstowej to wytwory średniowieczne i z okresu Bizancjum, stąd też powoływanie się przez różnych badaczy na „argument z ilości” (wersja X występuje w większości zachowanych manuskryptów) jest niepoważne. Ehrman podważa ten argument w jeszcze jedne sposób: ilość nie ma znaczenia, bo wersja uszkodzona/zmieniona mogła stać się bardziej popularna i rozprowadzona w większej ilości kopii, a wersja starsza była dodatkowo „wypierana” przez nową lekcję.

Po pierwsze: w dziełach Ojców z pierwszych wieków mamy tyle fragmentów, że spokojnie możemy zrekonstruować całość.

Po drugie, mamy całkiem sporo starych rękopisów - ZNACZNIE bliższych czasowi napisania niż inne dzieła starożytne.

Po trzecie, nie ma pojęcia "oryginału" - bowiem "sposobem wydawania" w starożytności było przepisywanie. I pisano w wiekszości na bardzo nietrwałych materiałach

Po czwarte, kanon został zatwierdzony w konkretnej postaci, jak najbardziej z fragmentami o którym tu piszemy.

Po piąte, tezę, iż Mt 28,19 został dopisany w IV wieku demoluje tekst św.Ireneusza z Lyonu (ur. ok. 130 roku):
„I znów dając uczniom moc odrodzenia w Bogu rzekł: ‘Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego’” („Przeciw herezjom” 3:17,1).

Być może zainteresuje kogoś tekst na temat wiarygodności Biblii, który zamieściłem tu http://analizy.biz/zarzuty/002histbiblii.htm

Konkretnie na temat Mt 28, 19 polecam też następujące opracowania:
https://piotrandryszczak.pl/ojcowie-kos ... tarze.html
https://www.apologetyka.info/trojca-swi ... 819,56.htm

To założenie dość ryzykowne. Nie ma czegoś takiego jak "oryginał Ewangelii Mateusza". Poza tym znaczenie do czego? Owszem hipotezy i teorie krytyki tekstu dotyczące formowania się tekstu, który znamy, a które było złożone i wielowarstwowe, pozwalają nam lepiej zrozumieć tekst, ale nie pozwalają nam odrzucić fragmenty tekstu. Tekst świętych pism jaki znamy jest świadectwem zwiastowania Kościoła o Chrystusie, i jako takie jest normatywny.

Ciekawe artykuły. Tylko, skąd wiemy, że formuły trynitarne były pisane przez Ojców Kościoła w 1, czy 2 wieku; a nie zostały zmienione pozniej np. po soborze nicejskim? Z którego wieku są najstarsze rękopisy tych Ojców , gdzie pojawia się formuła trynitarna.
P524
Są różne rękopisy; różne przekłady. Kto decyduje o normatywności i wg jakich kryteriów?

Orfeuszu, tu nie chodzi o tekst "sam w sobie". Co do samego tekstu - są zasady krytyki tekstu, i one mają zastosowanie,z punktu widzenia tekstu, teksty biblijne są historycznym tekstem jak każdy inny historyczny tekst. Jestem chrześcijaninem protestanckiej reformacji,; reformacja kontynuuje trochę inną tradycję dotyczącą wrażliwości na tekst, niż rzymskokatoliccy czy ex-rzymskokatoliccy, przynajmniej na tym forum. Pisałem tu już kilkakrotnie, nie chcę się powtarzać, dla doświadczenia kontynuowanego przez Kościoły protestanckiej reformacji Kościół nie jest "Kościołem księgi" czy "Kościołem tekstów", jak już pisałem:
Reformacja przyjmuje określoną rolę Pisma, tak jak to tu wyjaśniałem:

O tekście Pisma, o niejasności czy sporach wokół takich czy innych fragmentów tak pisał ks. dr M. Luter:

Chrześcijaństwo nigdy nie przywiązywało wagi do tekstu, nie mamy "oryginału" tekstów nie tylko Starego ale i Nowego Testamentu, Kościoły zawsze posługiwały się różnymi wariantami tekstu, różnymi zestawami ksiąg, do dziś mamy kilka różnych kanonów, i przekłady oparte na różnych tradycjach językowych i terytorialnych. Jeden jest natomiast Chrystus, jeden jest chrzest i jedna wiara - zwiastowana w życiu Kościoła. Pismo jest wyrazem starochrześcijańskiej tradycji, przekazu wiary w Chrystusa w społeczności Kościoła. Zarazem to świadectwo Pisma o Chrystusie (nie taki czy inny tekst sam w sobie) jest normą dla tradycji, czyli przekazywania wiary w Kościele. Chrystus przyszedł, umarł i zmartwychwstał "jak oznajmia Pismo" - i to 'oznajmienie" czyli Ewangelia, którego tekst jest nośnikiem, jest normatywne.
Formuła "w imię ojca i Syna i Ducha św." jest częścią przekazu Kościoła nie dlatego, że takiej akurat formuły użył Jezus czy Apostoł. Ale dlatego, że w tej formule, niezależnie od tego, na jakim etapie kościelnego zwiastowania się zrodziła, społeczność Kościoła odnalazła i wyraziła prawdę o Chrystusie, który umarł i zmartwychwstał dla naszego zbawienia "jak oznajmia Pismo". I to świadectwo Pisma o Chrystusie rysuje też wszelkie granice dla spekulacji czy wniosków czy użytku jaką/jakie z tej formuły można wyciągnąć.
I w takim znaczeniu jak pisałem, może nie do końca precyzyjnie dla kogoś wyrosłego w innej tradycji odnoszącej się do roli i znaczenia Pisma, o tym, że tekst świętych ksiąg jest świadectwem zwiastowania Kościoła o Chrystusie, i właśnie jako taki, -jako nośnik, jako "gliniane naczynie" świadectwa o Chrystusie i dlatego, że niesie, bez względu na swoją postać, świadectwo o Chrystusie, - może być normatywny.